gelir vergisi kanunları ikinci kısım(3)

YEDİNCİ BÖLÜM
İndirimler
İndirim hadleri:

Madde 31 - (Değişik: 4/12/1985-3239/45 md.)
Gerçek ücretlerin vergilendirilmesinde aşağıdaki indirimler uygulanır.
1. Özel indirim : Günde 200 (730.000) ayda 6.000 (21.900.000) yılda
72.000 (262.800.000) liradır.(1)
(Değişik:25/6/1992-3824/2 md.) Bakanlar Kurulu, özel indirim tutarları-
nı, sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan as-
gari ücret tutarına kadar artırmaya yetkilidir. Bu yetki, sürekli olarak
fiilen, kalkınmada birinci ve ikinci derecede öncelikli yörelerde çalışanlar
ile bu yörelerdeki il ve ilçelerde çalışanlar ve kalkınmada birinci ve
ikinci derecede öncelikli yöreler veya diğer yörelerde çalışan asgari üc-
retlilere farklı özel indirim tutarları tespit edilmek suretiyle de kulla-
nılabilir.(2)
2. Sakatlık indirimi: Çalışma gücünün asgari % 80`ini kaybetmiş bulunan hiz-
met erbabı birinci derecede sakat, asgari % 60`ını kaybetmiş bulunan hizmet er-
babı ikinci derece sakat, asgari % 40`ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise
üçüncü derece sakat sayılır ve aşağıda belirtilen sakatlık indiriminden faydala-
nırlar.
Sakatlık indirimi özel indirim tutarının;
- Birinci derece sakatlar için sekiz katı,
- İkinci derece sakatlar için dört katı,
- Üçüncü derece sakatlar için iki katıdır.
Sakatlık derecelerine göre tespit edilecek indirimler, özel indirime eklene-
rek hizmet erbabının ücretinden indirilir.
-------------------------
(1) Bu maddede Kanunla getirilmiş olan miktarlar aynen bırakılmış,30/11/2000
tarih ve 2000/1689 sayılı Kararname ile 1/01/2001 ve müteakip takvim yılı gelir-
lerine uygulanmak üzere tespit edilen miktarlar metne parantez içinde siyah
puntolarla işlenmiştir. Daha önceki değişiklikler için bu Kanunun sonundaki
"ÇEŞİTLİ MEVZUAT İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ"ne bakınız.
(2) Bakanlar Kurulunun 30/11/2000 tarih ve 2000/1689 sayılı Kararı ile; Adıyaman,
Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt,
Şırnak, Tunceli ve Van illerinde 2001 yılında uygulanmak
üzere günde (l.020.000),ayda (30.600.000), yılda (367.200.000) lira olarak ye-
niden tespit edilmiştir. (Bkz.R.G: 8/12/2000 - 24254)
Sakatlık derecelerinin tespit şekli ile uygulamaya ilişkin esas ve usuller
Maliye ve Gümrük, Sağlık ve Sosyal Yardım ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan-
lıklarınca bu konuda müştereken hazırlanacak bir yönetmelik ile tespit edilir.
Aile reisinin, eşinin ve çocuklarının herbirinin gerçek usulde tespit edilen
ücret gelirine bu maddede yer alan özel indirim ve sakatlık indirimi uygulanır.

Madde 32-34 - (Mülga: 4/12/1985-3239/138 md.)
Vergi karnesi esası:

Madde 35 - (Değişik: 1/5/1981-2454/7 md.)
A) İndirimlerden faydalanmak isteyenler Vergi Usul Kanunu esaslarına göre
vergi karnesi almak zorundadırlar.
B) Bu Kanunun 2 nci maddesinde sayılan kazanç ve iratları elde edenler (İs-
tisna ve muafiyetlerden faydalananlar dahil) vergi karnesi almak ve Gelir Vergi-
si yönünden durumlarını ve bu durumda meydana gelen değişiklikleri karnelerine
yazdırmak zorundadırlar.
(Değişik: 31/12/1981-2574/7 md.) Bu bentte yazılı vergi karnesinin ihtiva
edeceği hususlar, karne almaya ilişkin şekil ve esaslar ile uygulama zamanı Ma-
liye Bakanlığı tarafından tespit edilir.
İndirimin uygulanmıyacağı gelirler:

Madde 36 - (Değişik: 28/12/1967-980/4 md.)
Muhtelif yerlerden ücret alan hizmet erbabı için 31 inci maddede yazılı in-
dirimler bunlardan yalnız en yüksek olan ücretin vergisine uygulanır. Hizmet er-
babının vergi karnesi varsa, indirimin uygulanacağı ücret bu karneyi muhafaza
eden işverenden aldığı ücrettir. Vergi Usul Kanunu ile karne almaktan muaf tu-
tulmuş olanlarda indirimin uygulanacağı ücret, aile durumu sual varakasını muha-
faza eden işverenden aldığı ücrettir.
31 inci maddedeki indirimler, dar mükellefiyete tabi kimselere şamil değil-
dir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM (1)
Yatırım İndirimi
Yatırım indiriminin mahiyeti:

Ek Madde 1- (Değişik: 22/7/1998-4369/30 md.)
Dar mükellefiyete tabi olanlar dahil, ticari veya zirai kazançları üzerinden
vergiye tabi mükelleflerin (adi ortaklıklar, kollektif ve adi komandit şirket-
ler ile kurumlar vergisi mükellefleri dahil), yatırım indiriminden faydalanması
kabul edilmiş bulunan yatırımları kapsamında yaptıkları ve müteakip vergilendir-
me döneminde yapmayı öngördükleri yatırım harcamaları bu bölümde yazılı şartlar
dahilinde ilgili kazançlarından indirilir.
Yatırım Teşvik Belgesi aranmaksızın yapılan yatırımlarda yatırım indirimi,
harcamanın yapıldığı yıl kazancından başlayarak uygulanır.
Yatırım indiriminin şartları:

Ek Madde 2 - (Değişik: 26/12/1993-3946/7 md.) (2) (3)
Yatırım indiriminin uygulanmasında aşağıda yazılı şartlar topluca aranır:
1. İndirimin uygulanacağı ticari ve zirai kazanç bilanço esasına göre tes-
pit edilmiş olmalıdır.
2. Yatırımlar,kalkınma planları ve yıllık programlarda belirtilenlerden Ma-
liye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken seçilen sektörler
veya konularda yapılmalıdır.
3. (Değişik: 22/7/1998-4369/30 md.) Yapılan yatırım ticari ve sınai yatı-
rımlar için en az elli milyar (120.000.000.000.) lira, zirai yatırımlar için en az
on milyar (24.000.000.000.) lira olmalıdır. Kalkınmada öncelikli yörelerde bu tutar-
ların yarısı dikkate alınır.
4. (Değişik: 25/5/1995 - 4108/17 md.) Yatırıma,başlamadan önce Hazine Müs-
teşarlığına başvurularak gerekli bilgi ve belgelerin tevdi edilmiş ve yukarıda
belirtilen şartların mevcudiyeti tasdik edilerek,Yatırım Teşvik Belgesi verilmiş
olmalıdır. Şu kadar ki, Yatırım Teşvik Belgesi aranmaksızın yatırım indirimi
uygulanacak yatırım türü veya miktarlarını (bu
-----------------------
(1) Altı ek maddeyi kapsayan bu bölüm 19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun
16 ncı maddesi ile eklenmiştir. Bu bölümde yeralan hükümlerin uyulanması
ile ilgili olarak 3/8/1995 tarih ve 22363 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanan
187 nolu genel tebliğe bakınız.
(2) Bu maddede Kanunla getirilmiş olan miktarlar aynen bırakılmış,8/12/2000
tarih ve 24254 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanan 30/11/2000 tarih ve 2000/
1689 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ticari, sınai ve zirai yatırımlar için getirilen
miktarlar metne parantez içinde siyah punto ile işlenmiştir. Daha önce yapılan
değişiklikler için "ÇEŞİTLİ MEVZUAT İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ"ne
bakınız.
(3) Bu maddede yeralan "Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı" ibareleri 22/7/1998
tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir.
fıkranın 3 numaralı bendinde yer alan miktarları aşmamak ve bu miktarların ya-
rısından aşağı olmamak üzere) yöreler veya sektörler itibariyle ayrı ayrı be-
lirlemeye ve bu hükmün uygulamasına ilişkin usul ve esasları tespite Maliye Ba-
kanlığı ile Hazine Müsteşarlığı müştereken yetkilidir.
Araştırma,plan ve proje masrafları ile arazi temini için yapılan giderler
hariç olmak üzere, yatırımla ilgili her türlü harcamalar yatırıma başlandığını
gösterir.
5. Yatırım,tasdik edilmiş bulunan şartlar ve süreler dahilinde yapılmış ol-
malıdır.
Tasdik edilen şartlarda meydana gelecek değişikliklerin ve sürelerde doğa-
bilecek gecikmelerin vukuundan itibaren üç ay içinde Hazine Müsteşarlığına bil-
dirilmesi ve onayının alınması şarttır.
Müracaatın zamanında yapılmaması veya değişikliklerin kabul edilmemesi ha-
linde,evvelce yapılan tasdik hükümsüz addolunur ve yatırım indiriminden yarar-
lanma hakkı ortadan kalkar.
Hazine Müsteşarlığı yukarıdaki şartlar çerçevesinde vereceği Yatırım Teşvik
Belgesinin bir örneğini Maliye Bakanlığına gönderir.Belgedeki vize ve iptaller
de ayrıca bildirilir.
Yatırım indiriminden yararlanma şartları ve uygulama esasları ile diğer hu-
suslar Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığınca müştereken belirlenir.
Yatırım indiriminin konusu ve nispeti:

Ek Madde 3 - (Değişik: 25/5/1995-4108/17 md.)
Yatırım indirimine, kaynağı ne olursa olsun, ek 2 nci maddede yazılı şartla-
rı haiz bulunan yatırımlarla ilgili harcamalardan; bina,makina,araç (sadece
işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olanlar) ve benzeri amortismana tabi
aktif değerlerin yeni olanlarının maliyet bedelleri esas teşkil eder.
Aktif değerlerin yeni olmasından maksat, bunların yurt içinde veya dışında
daha önce hiçbir şekilde kullanılmamış bulunmasıdır.Yurt dışında kullanılmış ol-
sa dahi Hazine Müsteşarlığınca uygun görülen makina ve tesislerin ithali halin-
de, bu aktif kıymetler yatırım indirimi uygulaması bakımından yeni addolunur.
Personel Lojmanları inşası (kalkınmada öncelikli yörelerde yapılanlar hariç)
ve tefrişi, arazi veya arsa tedariki, yedek parça temini, esas proje dışında
münferit tesisat, makina, araç mübayaası için yapılan harcamalara yatırım indi-
rimi uygulanmaz. İnşa edilmiş olarak veya inşa halinde satın alınan binaların
satın alma bedeli üzerinden yatırım indirimi yapılmaz.
Petrol Kanununa göre yürütülen arama ve sondaj faaliyetleri için yapılan ve
aktifleştirilen harcamalardan,ilgili bakanlığın görüşü alınmak suretiyle,Maliye
Bakanlığınca belirlenenler,yatırım indirimi uygulaması bakımından yatırım harca-
ması sayılır.
Beşinci fıkra(Değişik: 22/7/1998-4369/30 md.) Yatırım indirimi oranı, yatı-
rım tutarının % 40`ıdır. Bakanlar Kurulu bu oranı kalkınma planı ve yıllık
programlarda özel önem taşıdığı belirtilen sektörlerde yapılan yatırımlar için
% 100`e, 250 milyon ABD Doları karşığı Türk Lirasını aşan sınai yatırımlarda
%200`e kadar artırmaya veya kanuni orandan az olmamak üzere yeniden tespit
etmeye yetkilidir. Bu oran, organize sanayi bölgelerinde ve kalkınmada önce-
likli yörelerde % 100 olarak uygulanır.
Bakanlar Kurulunca tespit edilen yeni oranlar, Bakanlar Kurulu Kararının
Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren yapılan harcamalara uygulanır.
Yatırım indiriminin başlangıcı ve uygulama süresi:

Ek Madde 4 - (Değişik: 22/7/1998-4369/30 md.)
Yatırım indiriminin uygulanmasına, yatırım teşvik belgesinin alındığı
tarihte beyanname verme süresi geçmemiş hesap döneminden itibaren başlanır
ve indirimden yararlanılacak miktara ulaşıncaya kadar devam olunur.
Yapılan yatırım harcamalarının ilgili yıl kazancından indirilemeyen kıs-
mı, izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için be-
lirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır. (Teşvik bel-
gesiz yatırımlar bu maddedeki yeniden değerleme hükümlerinden yararlanamaz).
Her yatırım için faydalanılacak indirim tutarı o yatırım içerisinde yer
alan indirimden yararlanabilecek aktif kıymetlerin değerleri toplamına, Ya-
tırım Teşvik Belgesinde yer alan indirim oranının uygulanması suretiyle he-
saplanır.
Birden fazla Yatırım Teşvik Belgesi almış mükelleflerin safi kazancının
yetersizliği nediniyle yararlanılamayan indirim tutarının bulunması halinde,
öncelikle önceki yıllarda tamamen uygulanmamış olan eski yatırımlarla ilgili
devreden indirimler, daha sonra yeni yatırımlara ilişkin indirimler, önceki
dönemlerde yapılan ve indirilemeyen tutarın bulunmaması halinde ise bir yıl
sonra yapılacak yatırımlarla ilgili indirimler uygulanır.
Teşvik belgeli yatırımlarda, yapılması öngörülen ve önceki hesap dönemi
kazancına ilişkin olarak yatırım indirimine konu edilen yatırım harcamaları-
nın öngörülen tutarın yüzde onunu geçen bir oranda düşük olması halinde,
eksik yapılan yatırım harcaması dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş
vergiler 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci
maddesine göre belirlenen tecil faizi ile birlikte cezasız tahsil olunur.
Yatırım indirimine mevzu aktif değerlerin satış ve devri:

Ek Madde 5 - Yatırım indirimine mevzu aktif değerlerin satış veya devri ha-
linde aşağıdaki şekilde muamele yapılır:
a) Satan veya devreden yönünden:
Komple tesislerde yatırım tamamlandıktan, diğerlerinde istimal ve istihsale
başlandıktan sonra yatırıma mevzu aktif değerlerin topluca satış veya devri ha-
linde satıcı yönünden bir muamele uygulanmaz.
Komple tesislerde yatırım tamamlanmadan, diğerlerinde istimal ve istihsale
başlanmadan yatırıma mevzu aktif değerlerin topluca satış veya devri halinde,
yatırım indirimi dolayısiyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş olan vergiler ta-
hakkuk ettirilerek tahsil olunur.
b) Satın veya devir alan yönünden:
Yatırım indiriminden kısmen faydalanmış veya hiç faydalanmamış aktif değer-
leri kısmen veya tamamen satın veya devir alan kimse (Yatırım indiriminden fay-
dalanma şartları mevcut olmak kaydiyle) işbu indirimden faydalanır. Daha önce
indirimden hiç faydalanılmamış olması halinde, faydalanılacak miktar, satan ve-
ya devir edene tanınan yatırım indiriminin miktarına ve satın ve devir alanın
faydalanabileceği indirim nisbetlerine göre hesaplanır.Bahis konusu aktif de-
ğerler için daha önce yatırım indiriminden istifade edilmiş se, satın veya de-
vir alan, aynı değer üzerinden hesaplanacak bakiye indirim kısmından faydalanır.
Ancak bu bakiye kısım, bahis konusu aktif değerler için daha önce istifade edil-
miş indirimlerin satın veya devir alanın istifade edebileceği nispete göre he-
saplanacak indirimden tenzili suretiyle bulunacak miktarı aşamaz.
c) Şartların ihlali halinde yapılacak muamele:
Yatırım indirimine mevzu aktif değerlerin (Yatırımın hangi safhasında olursa
olsun) yatırımla güdülen gaye dışında parça parça satılması veya ek 2 nci madde-
deki şartlardan herhangi birinin ihlali halinde, yatırım indirimi dolayısiyle
zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı hadis olmuş sayı-
lır.
Bu maddeye göre zamanında alınamıyan vergiler ile vergi cezalarında zaman-
aşımı,verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun husule geldi-
ği tarihi takibeden yılın başından itibaren başlar.
Muhasebe usulü:

Ek Madde 6 - Mükellefler muhasebelerini, yatırım indiriminden istifade et-
tikleri miktarların seneler itibariyle takibini temin edecek tarzda tanzim eder-
ler.
Her yıl istifade edilen yatırım indirimi miktarı yıllık beyannamelerde ayrı-
ca gösterilir.